Linden in Amsterdam: toonbeeld van duurzaamheid

Aan de Bijlmerdreef in Amsterdam wordt een nieuwe hoofdkantoorlocatie ontwikkeld voor ING. Linden wordt een toekomstbestendig en klimaatadaptief kantoor met dertien verdiepingen, twee onderling verbonden gebouwen, zes atria en een bruto vloeroppervlakte van 51.000 m2. “Ambitie is om een BREEAM-NL Outstanding certificaat te behalen”, vertelt Pieter Meerkerk, projectleider bij Klimaatservice Holland B.V. “Daarom wordt het gebouw bijvoorbeeld voorzien van een warmtekoudeopslag, klimaatplafonds, zonnepanelen en een retentie- en grijswatersysteem.”

Voor project Linden werkt Klimaatservice Holland B.V. als onderaannemer van Dura Vermeer. “Wij zijn verantwoordelijk voor de ventilatie-installatie, verwarming en koeling, sanitaire installaties, sprinklerinstallaties, parkeergarageventilatie en bijbehorende meet- en regeltechniek”, vertelt Meerkerk. “Kortom: de complete werktuigbouwkundige scope, met uitzondering van de WKO-installatie. We hebben het definitief ontwerp van adviseur Halmos uitgewerkt tot een technisch ontwerp en zijn vervolgens gestart met het uitvoeringstraject. Ook mogen we inmiddels de inrichting implementeren in het installatietechnisch ontwerp.”

Ventilatie waar en wanneer nodig

Warmte en koude wordt in basis geleverd door de WKO-installatie, zegt Meerkerk. “Hier sluiten wij op aan met onze verdeler/verzamelaars. In de kelder bevinden zich twee technische ruimtes, van waaruit warmte en koude over de verdiepingen wordt verdeeld. Op het dak van de dertiende verdieping is bovendien een derde technische ruimte gesitueerd om de gewenste drukscheiding te realiseren.” In totaal worden er negen luchtbehandelingskasten opgesteld. “De ventilatie- en luchtbehandelingssystemen zijn zodanig ontworpen, dat alleen geventileerd wordt waar en wanneer nodig. Hierdoor wordt flink bespaard op het energieverbruik. De luchtbehandelingskasten, luchtkanalen en appendages zijn bovendien wat groter gedimensioneerd dan gebruikelijk, waardoor de weerstand en daarmee het energieverbruik wordt geminimaliseerd.”

Bijna 30.000 m2 klimaatplafonds

Op de kantoorverdiepingen installeert Klimaatservice Holland B.V. bijna 30.000 m² klimaatplafonds en variabele volumeregelingen op de lucht­behandeling. “We regelen de ventilatie op basis van zowel luchtkwaliteit als temperatuur”, aldus Meerkerk. “Met onze hoogwaardige installaties leveren wij een belangrijke bijdrage aan de BREEAM-NL ambitie.” 

Noodverwarming en noodkoeling

Om het comfort te kunnen waarborgen bij een calamiteit aan de WKO-installatie of bij spanningsuitval wordt de dealingroom van het gebouw voorzien van noodkoeling en -verwarming. Ook worden de verschillende computerruimtes – die 24/7 in bedrijf moeten blijven – aangesloten op de noodkoeling. “Ook de luchtbehandeling en andere noodzakelijke installaties blijven voor de dealingroom in noodbedrijf operationeel”, aldus Meerkerk. Voor de levering van de noodkoeling wordt gebruik gemaakt van een koelmachine met een vermogen van 500 kW, terwijl voor de levering van noodverwarming gebruik wordt gemaakt van E-ketels. “Indien tijdens noodstroombedrijf of een andere calamiteit zowel de WKO als noodkoel­machine buiten bedrijf zijn, dan wordt de koeling geleverd door een tweede koel­machine die als back-up staat opgesteld. Op de bovenste verdiepingen worden door Van den Pol Elektrotechniek NSA’s opgesteld, die ervoor zorgen dat bij spanningsuitval de elektriciteitslevering gewaarborgd blijft.”

Just-in-time ticketsysteem

Een grote uitdaging betreft de beperkte bouwplaats, besluit Meerkerk. “Om alle logistieke processen in goede banen te leiden, moet het materiaal just-in-time worden geleverd.” In mei van dit jaar is Klimaatservice Holland gestart met de fysieke realisatie van de technische ruimtes onderin het gebouw. “Halverwege 2026 starten we met de commissioning van de eerste installatieonderdelen. In april 2027 willen we opleveren, zodat ING medio 2027 haar intrek kan nemen.”