Neues Hauptquartier für die Polizei in Den Haag

DYNAMISCH, VERBONDEN EN KLAAR VOOR DE TOEKOMST

Functioneel, belevingswaarde, passend, zichtbaar en duurzaam. Dat zijn de thema’s voor de architectonische identiteit en uitstraling van het nieuwe hoofdbureau van de politie-eenheid Den Haag, dat in de zomer van 2026 haar deuren zal openen. Het zogenaamde ‘Eenheidsbureau’ van ruim 48.000 m2 vervangt vier huidige locaties in de stad en regio en is gebouwd op een ingeklemd stuk grond tussen de Supernovaweg, Wegastraat en Pegasusstraat in voormalig industriegebied De Binckhorst. In het gebouw worden onder andere de eenheidsleiding en -staf, de Dienst Regionale Informatie Organisatie (DRIO) en de Dienst Regionale ­Recherche (DRR) gehuisvest. En ook het cellencomplex verhuist mee. In totaal komen er circa 2.400 politiemedewerkers te werken.

De eerste plannen voor het nieuwe Eenheidsbureau ontstonden in 2017, als gevolg van een nieuw werkconcept en efficiëntieslag van de politie. “Hierbij lag de focus op de reductie van het aantal vierkante meters huisvesting”, vertelt Senior Projectmanager van de Politie Marcel Ysselmuiden. “Een uitdagende opgave, die vraagt om een nieuw huisvestingsconcept, waarbij kleine kantoortjes plaatsmaken voor open werkplekken, lange zichtlijnen en veel interactie. Maar ook een mooie ontwikkeling, omdat intensieve samenwerkingen met bijvoorbeeld de DRIO en DRR, maar ook met het OM en Jeugdzorg hierdoor bevorderd worden.”

CO2-neutraal en BREEAM-NL Excellent

Daarnaast heeft de politieorganisatie een grote opgave ten aanzien van duurzaamheid. “Onze ambitie was aanvankelijk om al onze panden in 2030 naar energielabel A te brengen, maar inmiddels is dit aangepast naar een CO2-neutraal huisvestingsbestand in 2050”, vertelt Ysselmuiden. “Ons nieuwe Eenheidsbureau draagt hier in belangrijke mate aan bij, is volledig gasloos en voldoet aan de eisen voor een BREEAM-NL Excellent certificering (4 sterren). Bovendien draagt de nieuwbouw bij aan een huisvestingsreductietarget van circa 20.000 vierkante meter binnen de eenheid Den Haag.”

Sinds 2019 heeft de politie een Politiebouwmeester in dienst, wiens rol vergelijkbaar is met die van de Rijksbouwmeester en Spoorbouwmeester. “Toen wij startten met dit project echter, was deze positie nog niet ingevuld”, vertelt Ysselmuiden. “Daarom heb ik architect en voormalig Spoorbouwmeester Koen van Velsen gevraagd om met ons mee te denken. Erg interessant was namelijk dat De Binckhorst een pilotgebied was voor de Omgevingswet. Het bestemmingsplan was ontwikkeld als omgevingsplan, met veel ruimte voor individuele initiatieven. Samen met Van Velsen en een Stedenbouwkundige van de gemeente heb ik een traject doorlopen, met als doel om een Uitgangspuntendocument (UPD) op te stellen waaraan de gemeente ons project kan toetsen. Maar ook om een Nota van Uitgangspunten te maken.” Een ander doel was om een stedenbouwkundige basis te ontwikkelen voor de eigen organisatie, vertelt hij. “Hierbij hebben wij ingezoomd op toetsbare projectambities en stedenbouwkundige uitgangspunten.”

Toetsbare projectambities

De projectambities hebben betrekking op een vijftal thema’s. Als eerste noemt Ysselmuiden het belang van een functioneel, vertrouwenwekkend en gezagwekkend gebouw, met een ingetogen maar niet saaie architectuur. “Vervolgens hebben wij ingezoomd op de belevingswaarde, waarbij stoerheid en een menselijke maat gecombineerd moesten worden. Maar ook op een ontwerp dat past bij de lokale situatie én dat nationaal verbonden is. Ook zochten we naar een optimale balans tussen zichtbaarheid, toegankelijkheid en veiligheid. Omdat we een dynamische organisatie zijn, stonden multifunctionaliteit en flexibiliteit bovendien hoog op de agenda, wat tevens geldt voor een tijdloze architectuur.”

Grundsätze der Stadtplanung

“Omdat we te maken hadden met een omgevingsplan in plaats van bestemmingsplan, waren rooilijnen en bouwhoogtes niet in beton gegoten”, vertelt Ysselmuiden. “Ook hier hebben we samen met de Stedenbouwkundige eisen voor opgesteld, wat tevens geldt voor de herkenbaarheid en alzijdigheid van het gebouw. Om levendigheid in De Binckhorst te stimuleren, was een levendige plint voorgeschreven. Bovendien moest het industriële karakter van de buurt terugkomen in het ontwerp.”  

Moedig, betrouwbaar, verbindend en integer 

“Het programma voor de nieuwbouw was vrij complex, met een combinatie van kantoren, meldkamers, cellen, verhoorkamers, een luchtruimte, forensische labs, werkplaatsen en parkeerplaatsen”, vertelt Ronald Schleurholts, architect en partner bij cepezed. “Hoe konden we deze functies bij elkaar brengen, zonder in te boeten aan een goede stedenbouwkundige inpassing, prettige inpandige organisatie en betaalbaarheid?” Het antwoord werd gevonden in een flexibele en adaptieve hoofdstructuur, waarin alle functies op een logische en uitwisselbare geïntegreerd kunnen worden. “De kernwaarden moedig, betrouwbaar, verbindend en integer waren hierbij ons uitgangspunt en hebben bijvoorbeeld geleid tot een open gebouwstructuur. Aan de basis van het gebouw ligt een transparante en actieve vierlaagse plint met de cellenblokken, logistieke voorzieningen, ontvangstruimte en werkplekken, die wordt doorsneden door een ‘canyon’ die de oriëntatie in het gebouw bevordert en een belangrijke rol speelt in de ontsluiting, routing en daglichttoetreding. Hierboven is gekozen voor een wat dichtere gevel met een lamellenstructuur, waarachter de parkeerplekken en ondersteunende voorzieningen komen, terwijl de bovenste drie verdiepingen ruimte bieden aan de kantoor-, vergader- en samenwerkfuncties.” Ook de bovenbouw kent een flexibel indeelbare structuur, vertelt hij, op basis van vijf beuken. “Hiertussen bevindt zich een drielaags atrium die naar boven toe verwijdt en waaraan de samenwerkplekken en werkvleugels grenzen. Net als de canyon laat het atrium veel daglicht binnen en worden ontmoeting en samenwerking
hier gestimuleerd.”

Schickes Aussehen

“Qua uitstraling hebben wij de gebouwplint laten aansluiten op de omgeving en historische plinten van De Binckhorst”, vertelt Robbert van de Straat, architect bij cepezed. “In plaats van de kenmerkende betonportalen, hebben wij gekozen voor Belgisch hardsteen dat het geheel een chique uitstraling geeft. Een royale, verhoogde en uitkragende entree voorzien bovendien in het gewenste gezag.” Boven de plint bevinden zich diverse gradaties van verticale gevels, die contrast bieden aan de horizontaliteit van de omgeving en die voor voldoende privacy en zonwering zorgen, vertelt Schleurholts. “Door te werken met slanke, gebouwhoge felspanelen en raamstroken konden we ook de ronde gevel met rechte elementen realiseren, waardoor een uitzonderlijke esthetiek en betaalbaarheid mooi samenkomen.”

Ecologie en duurzaamheid

De bouwhoogte van het Eenheidsbureau sluit aan de lange wand langs de Regulusweg en Supernovaweg, terwijl een afwerking met groendaken, biodiversiteitstuinen en waterretentievoorzieningen bijdraagt aan de ecologische ambitie in het gebied. Ysselmuiden: “De gemeente stelde behoorlijke ambities voor ecologie en duurzaamheid. Dit heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat naast het pand en binnen de grondexploitatie van de gemeente een parkje met een infiltratievoorziening is ontwikkeld. Maar ook tot behoorlijk wat groenvoorzieningen op de vijfde gevel (het dak).” Van de Straat: “In combinatie met bijvoorbeeld vleermuis- en zwaluwkasten en insectenhotels dragen wij bij aan een bevordering van de biodiversiteit in het gebied, het verminderen van hittestress én het welzijn van medewerkers.”

In de zomer van 2023 is de bouw van het Eenheidsbureau gestart, vertelt Feddo Braun, Senior Projectmanager van de politie, die samen met het projectteam, de directie en toezichtvoerende partij De Comme vanaf de start van de bouw bij het project is betrokken. “De bouwkundige oplevering staat op dit moment gepland voor eind februari 2026, waarna een uitgebreid traject van inrichten en inhuizen volgt. In augustus 2026 hopen we samen met ca. 2.400 politiemedewerkers het nieuwe gebouw in gebruik te nemen.”

Waardevolle inzichten van medewerkers

In navolging van het projectteam en de architecten, speelden ook de politiemedewerkers een belangrijke rol bij de planvorming voor het Eenheidsbureau. “We hebben speciale werkgroepen met medewerkers samengesteld, om alle wensen en eisen voor de nieuwbouw inzichtelijk te krijgen”, vertelt projectleider Dimitri Brederoo. “Want waar moet bijvoorbeeld een arrestantencomplex aan voldoen?” De brainstormsessies hebben geleid tot waardevolle inzichten. “Zo is heel bewust gekozen voor brede gangen, goede zichtlijnen en rustige kleuren die een bepaalde kalmte uitstralen. Bovendien is het cellencomplex op de begane grond en eerste verdieping gesitueerd, waarbij een inrijsluis voor een efficiënte en veilige overdracht van arrestanten zorgt. Grootste uitdaging hierbij was om het vakjargon van de politie te vertalen in stenen. We hebben meerdere gesprekken gevoerd met cepezed, waarbij de ontwerpkeuzes ook steeds bij de medewerkers zijn getoetst. Ook bij voortschrijdende inzichten, zodat het gebouw blijvend aan onze operaties voldoet.” Ysselmuiden: “Om tot het juiste ontwerp voor het cellencomplex te komen, heeft cepezed een 3D-model opgezet. Bijvoorbeeld om veiligheid, breedtematen en andere belangrijke details te controleren. Aan het begin van het traject hebben wij bovendien met onze samenwerkingspartners een visueel Programma van Eisen opgezet.”

Parkeerhub

“Omdat we te maken hebben met een kleine kavel zonder buitenterrein, moesten alle voorzieningen ín het gebouw opgelost worden”, benadrukt Schleurholts. Als voorbeeld noemt hij de logistieke processen in een ‘canyon’ met daarin ook de hellingbanen voor de parkeerlagen. De grootste uitdaging vormde echter het inpandige parkeerprogramma. “Als je kijkt naar de meerwaarde van ons nieuwe Eenheidsbureau richting de toekomst, dan lag het accent aanvankelijk teveel op inpandig parkeren”, erkent Ysselmuiden. “Een oplossing hiervoor werd gevonden in een naastgelegen pand, dat wij al lang in beheer hebben en dat niet meer bruikbaar was als werkgebouw. Samen met cepezed zijn we tot het idee gekomen om dit pand om te bouwen tot een parkeerhub, waardoor de parkeerdruk in het Eenheidsbureau flink wordt verlicht. Bovendien kan de hub in de toekomst een belangrijke omgevingsfunctie vervullen. Het gebouw ligt namelijk op een prominente plek langs het spoor, vlakbij de A12 en aan de Supernovaweg, met een snelle ontsluiting naar de binnenstad en snelwegen.” Schleurholts: “Wij hebben de gevel van het gebouw afgeveld en de vloeren uitgevuld. Vervolgens is in het gebouw een prefab en losmaakbaar ‘meubel’ met hellingbanen toegevoegd, die de complete routing organiseert. Hierdoor blijft ook dit gebouw flexibel voor de toekomst. Met de hergebruik van het casco wordt bovendien een flinke slag geslagen in het kader van duurzaamheid en CO2-reductie.”