Van kantoorpand naar woontoren: de eyecatcher van Schalkwijk

Nieuwe bestemming voor de Ceylonpoort

Het centrum van de Haarlemse buurt Schalkwijk gaat op de schop. De gebouwen die in de jaren ’70 zijn gebouwd, krijgen een nieuwe bestemming en uitstraling. Zo ook de iconische Ceylonpoort. Dit oude kantoorpand wordt vanaf het najaar van 2024 het thuis van 162 huishoudens, een grote parkeergarage en meerdere bedrijfsruimtes.

Architectenbureau Jaap Dijkman werd in 2014 mede-eigenaar van de Ceylontoren. “Destijds begonnen we met een quickscan”, vertelt architect Reine Nust. “We maakten een inventarisatie van wat mogelijk was en wat de grenzen waren. Op basis van het al bestaande gebouw, de regels van de gemeente Haarlem en het Programma van Eisen leverden we in 2018 ons definitieve ontwerp aan. Een toekomstbestendig ontwerp met veel respect voor de geschiedenis van Schalkwijk.”

Een knipoog naar het verleden

De Ceylonpoort is een echte eyecatcher in Schalkwijk. Door de prominente plek aan het einde van de aanrijroute kent heel Haarlem dit icoon én vindt heel Haarlem er wat van. “Ik vond hem zelf eigenlijk al best wel mooi”, zegt Nust. “Het was een heel simpel, strak ontwerp: een soort stapel van witte blokken. Die witte lijnen heb ik terug laten komen in het nieuwe ontwerp, als een knipoog naar wat het ooit was.” 

“We moesten rekening houden met de alzijdigheid van het gebouw”, vervolgt Nust. “Dat houdt in dat het gebouw geen voor- of achterkant heeft, maar vanuit iedere kant moet spreken. Dat hebben we natuurlijk gedaan, maar de noordgevel is wat mij betreft wel net iets bijzonderder dan de rest. Deze is namelijk honderd procent van glas. Dat maakt dat het gebouw ’s avonds prachtig oplicht door de lampen in de woonkamers.” In de gevel zitten geluidswerende schermen, waardoor bewoners een raampje open kunnen zetten zonder last te hebben van de drukke buurt.

Van kantoorpand naar woontoren

De Ceylontoren was voorheen het thuis van meerdere bedrijven. De laatste gebruiker was uitgever VNU. De bestemmingswisseling van kantoorpand naar woontoren was geen gemakkelijke puzzel. “De structuur van het gebouw blijft staan”, vertelt Nust. “Dat betekent dat er pilaren en muren zijn die je niet zomaar weg kunt halen. Maar je wilt natuurlijk geen enorme kolom middenin je woonkamer. Gelukkig hebben we daar goed omheen kunnen ontwerpen, waardoor de nieuwe bewoners absoluut niet het idee hebben dat ze in een kantoorpand wonen.”

“De bestaande structuur zorgt ervoor de woningen niet recht onder en boven elkaar zitten. Ruimtes in een kantoor zijn namelijk heel anders ingedeeld dan kamers in woningen. Daardoor is het gebouw afwisselend en speels ingericht. Dit zorgde voor een uitdaging bij de plaatsing van de balkons. Doordat niet alle ramen op dezelfde plek geplaatst kunnen worden, verspringen de balkons ook. Als ze nét niet uitlijnen, wordt het geheel rommelig. Daarom hebben we het compleet omgegooid. Ze verspringen nu duidelijk, waardoor de balkons als een soort wolk om het gebouw heen hangen.”

Een gebouw voor 2024 en de toekomst

Hoewel het niet verplicht was, koos Architectenbureau Jaap Dijkman toch voor een duurzaam ontwerp. “Dat begint al bij het laten staan van de grote betonconstructies”, zegt Nust. “Die hoef je niet te slopen én niet opnieuw te produceren, wat al veel scheelt. Daarnaast is het gebouw geheel gasloos door de plaatsing van warmtepompen in alle woningen en krijgt het zonnepanelen. Toen we in 2014 begonnen aan dit project, waren de milieutechnieken anders dan nu. We bleven gedurende het project naar die ontwikkelingen kijken, waardoor de Ceylonpoort écht een gebouw wordt voor 2024 en de toekomst.”