Paviljoen als prototype. De toekomst van het bouwen

DP6 architectuurstudio is verantwoordelijk voor het ontwerp van het Rijkspaviljoen op de Floriade: The Natural Pavilion. Volgens Dick de Gunst, architect-directeur bij DP6 is dit een mooi voorbeeld van hoe de toekomst van het bouwen eruitziet. “We moeten ons bewuster worden van ons eigen potentieel.”

Noordereng Groep is de opdrachtgever van DP6 en eigenaar van het paviljoen. Deze combinatie was al bezig met de ontwikkeling van een houten modulair hotel in Ede, toen de Floriade een tender uitschreef om het Rijkspaviljoen te ontwerpen. “Het ambitieniveau lag hoog. Het moest een volledig biobased en circulair gebouw worden dat vooral snel gebouwd kon worden”, vertelt De Gunst. “Dat was een uitdaging, maar die konden we meteen in ons voordeel inzetten. Het paviljoen heeft een voorbeeldfunctie en we wilden heel graag laten zien hoe je op een efficiënte manier kunt bouwen met in Nederland beschikbare bouwmaterialen. Het feit dat we het zo snel konden doen, droeg bij aan de pitch. Het hele traject van ontwerp tot oplevering duurde negen maanden. Het kan dus, want het staat er.” Op 14 april opende het paviljoen haar deuren. Het pand meet 25 bij 25 meter en is tien meter hoog. Het biedt plaats aan een tentoonstelling die veel biobased toepassingen van Nederlandse, duurzame bouwmaterialen laat zien. 

Slagvaardig

De samenwerking met Noordereng verliep heel goed, aldus De Gunst. “Wij kennen elkaar al ruim twintig jaar en weten wat we aan elkaar hebben. Zeker bij zo’n bouwsnelheid moet je als team slagvaardig zijn. We hebben tijdens het traject veel onderzocht en uitgevonden. Het is toch een andere manier van bouwen.”

Omdat beide partijen al bezig waren met het proces rond modulair bouwen, was er al veel denkwerk en research gedaan. Toen de tender kwam voor het paviljoen, werd besloten een ‘light’ versie van de hotelengineering te maken. Circulariteit was een belangrijke eis. Het casco werd gemaakt van Douglashout uit de bossen van Ermelo. “Veel mensen weten niet dat Staatsbosbeheer een goede houtproductie heeft met een duurzame, selectieve houtkap en dat dit hout beschikbaar is voor de Nederlandse markt. Van dit hout werden modules van 3,5 bij 3,5 meter gemaakt, die de hoofddraagconstructie van het gebouw vormen. Deze modules zijn met slimme stalen knopen aan elkaar gemaakt en dus ook weer makkelijk uit elkaar te halen.”

Toen het casco eenmaal stond, was het tijd voor de inbouw. De bouwers gebruikten ook hier voornamelijk biobased materialen. Waar dat niet mogelijk was, werden circulaire materialen toegepast. Een mooi voorbeeld hiervan is het hergebruikte glas dat afkomstig is van een kantoorpand in Den Haag. De kozijnen werden hierop aangepast. Uitgangspunt was dus de beschikbaarheid van het materiaal, waar in traditionele bouw het materiaal wordt aangepast aan het ontwerp.    

Visie

Duurzaamheid komt ook weer terug in het feit dat het gebouw weinig energie verbruikt. De Gunst: “We zorgden voor goede temperatuurregulering en ventilatie. De zon wordt ruimhartig toegelaten voor natuurlijk licht en warmte, maar wordt ook natuurlijk geweerd en weggeventileerd als het teveel is. Er gaan automatisch ramen open als het te warm wordt. Dat is ook onze visie op bouwen: er wordt nu vaak materiaal toegevoegd om het klimaat te beïnvloeden, maar daar verbruik je juist veel energie mee.”

Het eindresultaat is een paviljoen dat natuurlijk aanvoelt. “Er lopen luchtstromen doorheen. Dat is misschien wel gezonder dan luchtdicht bouwen. We hopen dat het paviljoen als prototype omarmd wordt en de principes erachter een wake-up-call zijn: als we snel willen bouwen, laten we dat dan doen op een efficiënte manier met beschikbare materialen. Nederland is gewend om een handelsmaatschappij te zijn, terwijl andere landen al veel langer gebruikmaken van hun eigen grondstoffen. We moeten ons bewuster worden van ons eigen potentieel.”