Amovatie in volle vaart op Amsterdam Centraal Station

Vakmanschap, timing en volledige controle

Amovatiebedrijf Aalsmeer werkte anderhalf jaar lang dwars door de lagen van station Amsterdam Centraal heen. Letterlijk. De hoofdmoot moest in acht weken tijd gesloopt worden. Van het verwijderen van de roltrappen op het perron tot het ontgraven van de vloer eronder: elke stap vroeg om vakmanschap, timing en volledige controle. Meer dan 3.000 ton puin en grond werd per trein afgevoerd – midden in één van de drukste stations van ons land.

De Westknoop vormt een belangrijk puzzelstuk in de grootschalige vernieuwing van station Amsterdam Centraal. Door het herinrichten van sporen, installaties en perrons ontstaat meer ruimte voor reizigers en techniek. Ondergronds werd ruimte vrijgemaakt voor toekomstige voorzieningen, bovengronds verdwenen roltrappen, vloerdelen en constructies om plaats te maken voor de volgende bouwfase. Amovatiebedrijf Aalsmeer (AA Sloopwerken) kreeg de verantwoordelijkheid voor de complete amovatie van het gebied: van voorbereidende sloop tot grondwerk.

Niet slopen, maar amoveren

“Wat wij doen, is iets anders dan gewoon slopen”, vertelt Laura Vijfhuizen, projectleider bij Amovatiebedrijf Aalsmeer. “Amoveren is met beleid iets weghalen. Het is demonteren in plaats van breken. Zeker op een plek als deze moet je rekening houden met alles wat eromheen zit: monumentale delen, passanten, dienstregelingen, … Daar kun je niet zomaar met een sloophamer naar binnen.” Met bijna vier decennia ervaring is het familiebedrijf gespecialiseerd in binnenstedelijke amovatie. “De hele Randstad is ons werkgebied, maar Amsterdam is wel bijzonder. Die stad vraagt om finesse. Je werkt op een postzegel, maar wel met een machinepark.”

Een roltrapgat als toegangspoort

Het project begon met een roltrappenweekend: een strak gepland venster waarin de bestaande roltrappen losgekoppeld en afgevoerd moesten worden. Met de trein werden de kranen en shovel aangevoerd en de roltrappen weer afgevoerd. “We hebben in één weekend de hele trapconstructie weggehaald”, vertelt Vijfhuizen. “Daarna hebben we via dat gat in het perron drie kranen en vijf shovels – deze blijven op het perron – naar beneden gehesen.” De set aan materieel werd ondergronds ingezet om betonconstructies te verwijderen, vloeren te ontgraven en puin af te voeren.

Wat beneden werd losgemaakt, werd boven weer opgevangen. “We hadden op het perron een grotere kraan staan met een giek van formaat. Die haalde het puin omhoog. En alles wat eruit kwam, ging op de trein.”

Sporen vrijmaken, zonder sporen na te laten

Voor het eerst in de bedrijfsgeschiedenis verzorgde Amovatiebedrijf Aalsmeer de volledige aan- én afvoer per trein. Normaal gesproken regelt het bedrijf dit via de weg, met de eigen containerservice. “Maar op deze plek kon dat gewoon niet”, vertelt Vijfhuizen. “Dus hebben we ieder ritje optimaal benut: als er iets werd gebracht, voerden we meteen ook iets af. En andersom. Efficiëntie was echt de sleutel.” Om het werk mogelijk te maken, was er een intensieve afstemming met ProRail. Tegelijk werd er gewerkt aan het beperken van overlast. “Het perron is letterlijk ‘geknipt’ zodat trillingen zich niet zouden verspreiden naar de omliggende kantoren”, legt Vijfhuizen uit. “En natuurlijk werkten we veel in de avond, nacht en weekenden. Daarvoor heeft ons team flink wat extra uren gemaakt, maar alles liep gesmeerd. De voorbereiding was gewoon goed.”

Langs het monument, met de hand

Misschien wel het meest delicate werk vond plaats langs de monumentale gevel die het perron begrenst. “Die hebben we vooraf helemaal losgezaagd”, vertelt Vijfhuizen. “Daarna konden we pas beginnen met amoveren en werden de randen nagelopen met de hand. Het natuursteen aan de binnenzijde moest blijven zitten. Dat vraagt om vakmanschap en geduld.” Ook in de keuze voor materieel werd daar rekening mee gehouden. “In de ondergrondse delen hebben we volledig elektrisch gewerkt. Niet alleen vanwege de dampen, maar ook omdat we graag duurzaam werken.”

Een start om trots op te zijn

De grootste mijlpaal? Dat was voor Vijfhuizen de start. “Het eerste weekend ging zó goed. De roltrappen eruit, de machines erin, het puin omhoog: alles klopte. Daar kijk ik echt met trots op terug. En op onze mensen, want die hebben keihard gewerkt in een omgeving die technisch, logistiek én bouwkundig ingewikkeld is. Daar moet je het echt met z’n allen doen.”

Onzichtbaar zichtbaar werk

Veel van het werk dat Amovatiebedrijf Aalsmeer verrichtte, is inmiddels weer aan het oog onttrokken. De roltrappen zijn verdwenen, de vloer is vernieuwd en het puin is afgevoerd. Maar wie goed kijkt, ziet de sporen van vakwerk: in de zorgvuldige afwerking, in het behoud van de monumentale delen en in het feit dat het station tijdens de werkzaamheden nauwelijks stilstond. “Het is een iconisch gebouw”, zegt Vijfhuizen. “Iedereen heeft er wel een herinnering aan. Dat wij daar aan mochten werken, maakt het extra bijzonder.”