Platform over nieuwbouw, renovatie, restauratie en transformatie
Prefab bouwen is een trend, alleen gebeurt het niet altijd even veilig. Regelmatig wordt het wiel opnieuw uitgevonden, en vaak ook nog eens op het allerlaatste moment en met klassieke methoden en bestaande middelen. Dat komt de veiligheid lang niet altijd ten goede. Volgens de experts van Aboma begint veilig prefab bouwen al op de tekentafel.
Prefab bouwen is een breed begrip: van complete modulaire units tot betonnen vloerdelen die op locatie gemonteerd worden. Het komt erop neer dat je elders iets produceert of samenstelt en op locatie in elkaar zet. “De risico’s zijn vaak vergelijkbaar: knelgevaar, valgevaar, omvallende elementen en onderschatting van het gewicht”, zegt Remco van Noordenne, senior-adviseur bij Aboma. “Prefab elementen vragen bijvoorbeeld om specifieke hijsmiddelen en veiligheidsvoorzieningen. Toch blijft de sector vaak vasthouden aan traditionele methoden, ook wanneer nieuwe technieken zoals manipulatoren en automatische haken beschikbaar zijn.”
Veilig bouwen begint in de ontwerpfase. “Hoe eerder in het proces veiligheid wordt meegenomen, hoe groter de invloed”, stelt Duco Opdam, adviseur bij Aboma. “Als pas in een laat stadium over veiligheidsvoorzieningen wordt nagedacht, is het vaak lastig om deze nog doelmatig of kostenefficiënt door te voeren. Toch gebeurt het nu vaak projectmatig of achteraf, in plaats van structureel op bedrijfs- of brancheniveau.” Van Noordenne vult aan: “Bedrijven kijken daarbij naar elkaar: wat doet mijn concurrent? In plaats van zelf actief veiligheidsvoorzieningen en montageprocessen te ontwikkelen, wordt vaak gewacht tot anderen het uitproberen. Daardoor lopen verbeteringen vertraging op en blijven bekende risico’s bestaan. Zo vinden we het heel normaal dat we op zee onbemand funderingen voor windmolens maken, maar als we op de bouw een vloer moeten leggen op drie meter hoogte willen we er toch het liefst nog fysiek even bij zijn.”
Prefab bouwen kan volgens Opdam niet in elke omgeving zomaar worden toegepast. “Wet- en regelgeving rond hijsgebieden, werkhoogtes en valbeveiliging kan beperkingen opleggen.” Past het wel binnen de kaders, dan stelt de arbeidshygiënische strategie dat valgevaar wordt voorkomen, zegt Allard Schonewille, adviseur bij Aboma. “Uitgangspunt is een collectieve voorziening, waarbij vallen fysiek niet mogelijk is, in plaats van aangelijnd werken, dat nog steeds risico’s kent. Als er aangelijnd gewerkt wordt, vraagt dit een goede instructie en toezicht, zodat middelen op de juiste manier worden gebruikt. Belangrijke vraag is: hoe heb je de werkzaamheden vooraf bedacht, en voer je ze uit zoals gepland? Dat gaat niet alleen over de veiligheid van personeel, maar ook over de bescherming van omstanders. Bij het hijsen van modules of elementen in een woonwijk is bijvoorbeeld ruimte nodig voor vrachtwagens en kranen en moeten risico’s voor de omgeving worden voorkomen.”
Elke bouwlocatie en elk project vraagt een afweging: past prefab hier, en zo ja, welke veiligheidsvoorzieningen zijn nodig? “De kernboodschap is helder: veiligheid bij prefab bouwen begint met voordenken. Niet pas reageren of improviseren wanneer iets mis dreigt te gaan in de uitvoering, maar vanaf het eerste ontwerp aandacht schenken aan montagewijze, middelen, omgeving en mensen. Alleen zo kunnen we de snelheid van prefab combineren met de veiligheid die in de bouw onmisbaar is”, zegt Opdam tot besluit.
