Stalen atriumconstructie en boom zijn dé blikvangers van nieuwe UvA Universiteitsbibliotheek

In Amsterdam is de afbouw van de nieuwe UvA Universiteitsbibliotheek in volle gang. Ook Buiting Staalbouw is aan het afronden. “Op dit moment wordt de stalen boom onder het atriumdak afgeschilderd”, vertelt Arthur Heesen, Vestigingsleider Almelo bij Buiting Staalbouw. “In deze boom is onder meer een spiltrap geïntegreerd, die via drie loopbruggen toegang biedt tot de oude gebouwen, twee uitkragende studiebordessen en fietsenkelder. Om deze trap moeten nog glazen balustrades komen. Bovendien moeten we nog een rvs hemelwaterafvoer monteren in een bijzondere liaanconstructie. In totaal zullen we zes rvs buizen als een wokkel door de spiltrap leiden. Daarnaast moeten we nog diverse roostervloeren en een overkapping bij de entree van de fietsenstalling plaatsen, waarna een eind komt aan een complex en indrukwekkend staalbouwproject.”

Meest trots is Heesen op de bijzondere atriumconstructie van de Universiteitsbibliotheek. “Dit heeft met name te maken met de grillige vorm”, vertelt hij. “Geen enkel onderdeel is gelijk.” Het atriumdak heeft een afmeting van ca. 40 bij 50 meter en een gewicht van ca. 600 ton staal en wordt gedragen door een 22 meter hoge constructieve boom. Maar ook door de monumentale panden van het voormalige Binnengasthuisziekenhuis, die hier aanvankelijk onvoldoende op berekend waren. “In nauwe samenwerking met aannemer BINX Smartility, constructeur abtWassenaar en staalengineer KTN Engineering hebben wij hiervoor aanvullend rekenwerk uitgevoerd.”

Unieke knooppunten

De atriumkap kent een groot aantal rechte kokerprofielen van 600 x 200 mm, die samenkomen op 48 knooppunten en in een andere richting weer ontsluiten, vertelt Heesen. “Al deze knooppunten zijn uniek en het resultaat van een zorgvuldige engineering. We hebben alle knooppunten vooraf samengesteld in een 3D-ontwerp, maar alsnog kwam er veel handwerk en vakmanschap bij kijken. Bijvoorbeeld om de juiste maatvoeringen te borgen.” Het 3D-model werd gemaakt in Tekla Structures, in combinatie met BIM, vertelt hij. “Hierbij werd ook de 20 meter hoge ondersteunende steiger meegenomen. Op deze manier konden we de benodigde steunpunten voor de bouwfase perfect positioneren.”

Voorgebouwd

Aanvankelijk ontwikkelde Buiting Staalbouw twee knooppuntconcepten voor de atriumkap, die ook zijn uitgewerkt in een mock-up. “Op basis hiervan hebben we het beste idee verder uitgewerkt en geoptimaliseerd”, aldus Heesen. “Zowel constructief als esthetisch. De knooppunten zijn als een constructief plaatmodel opgebouwd en vervolgens afgewerkt met een dunne schil, waardoor zowel aan de constructieve als esthetische voorwaarden werd voldaan. Om te garanderen dat alles ook perfect zou passen op de bouw, hebben we de atriumkap alvast in onze werkplaats voorgebouwd.” 

Handelbare delen

De kap is in zo groot mogelijke delen gelast en vervolgens weer gedemonteerd, waarna alle elementen in handelbare delen en per vrachtwagen naar de coater en materiaalhub in de Amsterdamse haven zijn vervoerd. “Hier zijn de materialen op een boot gezet en via de Amsterdamse grachten naar de bouwlocatie gevaren, waar onze eigen montageploegen in stonden voor de montage”, aldus Heesen. “Onze monteurs hebben de maatvoering van tevoren nauwkeurig uitgezet met Total Station, zodat de constructie exact volgens plan gemonteerd en in het werk afgelast kon worden.”

Bijzondere boomconstructie

In navolging van de kapconstructie is ook de boomconstructie van circa 100 ton erg bijzonder, vertelt hij. “Onder andere door de gebogen kokerprofielen die vanuit de kelder naar het dak lopen. Maar ook vanwege de loopbruggen en studiebordessen die in de constructie geïntegreerd moesten worden. Ook dit vroeg om een sterk staaltje vakmanschap. In onze werkplaats hebben wij de ellips van de boomconstructie over de hoogte ‘doorgezaagd’. Vervolgens hebben we de schalen op de vloer in mallen uitgelegd om de maatvoering van de volledige lengte te controleren.”

Behalve de kap en boom van het atrium, leverde Buiting Staalbouw ook de staalconstructies voor de bestaande gebouwen en entresolvloeren van de Universiteitsbibliotheek, die steeds tussen twee verdiepingen zijn geplaatst. En ook de achterliggende hoofdstaalconstructie voor de bijzondere lettergevel is geproduceerd, geleverd en gemonteerd door de staalbouwspecialist. “Net voor de oplevering kijken wij terug op een uniek en geslaagd staalbouwproject in hartje Amsterdam. Dit is mede te danken aan de prettige en constructieve samenwerking met de diverse partijen, onder leiding van BINX Smartility.”