Funderen op topniveau

Diepwanden van 35 meter diep, buispalen tot 50 meter onder maaiveldniveau en strengankers tot 70 meter lang voor pallas reactor in petten

In Petten is begin 2023 gestart met de realisatie van een nieuwe medische isotopenreactor: de PALLAS reactor. De bouw van deze isotopenreactor wordt uitgevoerd in vier fases, namelijk: de voorbereiding van het werkterrein (Lay Down Area), de realisatie van de bouwput (Pit & Foundation), de realisatie van de diverse gebouwen en de inbedrijfstelling & oplevering. BESIX werd als aannemer gecontracteerd voor de onderbouw van de reactor en de bouwput (Pit & Foundation). Om dit bouwdeel in goede banen te leiden, wordt vanaf de tenderfase t/m de uitvoering samengewerkt met diverse comakers, zoals Bonneveld, De Vries Titan en zusterbedrijf Franki Grondtechnieken. Kort voor de oplevering blikken we samen met Jan Leen van der Vlies terug op de werkzaamheden, die op Champions League niveau zijn uitgevoerd. Van der Vlies is niet alleen Directeur Uitvoering bij Franki Grondtechnieken, maar voor dit werk ook aangesteld als Projectdirecteur namens BESIX. Een ultieme vorm van comakership binnen één concern.

De PALLAS reactor zal de bestaande Hoge Flux Reactor (HFR) in Petten vanaf 2030 vervangen. De nieuwe nucleaire reactor wordt ingezet voor het onderzoek naar en de productie van isotopen voor medische toepassing, waarmee levensbedreigende ziekten zoals hart- en vaatziekten en kanker vastgesteld en behandeld kunnen worden. Dankzij de komst van de nieuwe reactor kan Nederland de komende 50 jaar miljoenen mensen blijven helpen én haar positie als mondiale topproducent verder versterken.

De onderbouw (Pit & Foundation) voor de nieuwe PALLAS reactor bestaat uit een put van 50 meter lang, 50 meter breed en 21 meter diep, met een onderwaterbetonvloer en geschroefde stalen buispalen. Het geheel wordt afgewerkt met een 1,5 dikke constructievloer. In de droge bouwput zal FCC vanaf eind april de nieuwe reactor bouwen.

Diepwanden tot 35 meter onder maaiveldniveau

Begin 2023 zijn BESIX, Bonneveld, De Vries Titan en Franki Grondtechnieken gestart met de voorbereiding van het bouwterrein. “Vervolgens hebben wij de diepwanden aan de buitenzijde van de bouwkuip gerealiseerd”, vertelt Van der Vlies. “Met behulp van speciale grijpers zijn diepe sleuven gegraven, waarin betonwanden van 1,5 meter dik en tot 35 meter onder maaiveldniveau zijn aangebracht. In totaal hebben we 200 meter diepwand gerealiseerd en afgestort met beton. Vervolgens is de grond gedeeltelijk ontgraven, zodat de bovenkant van de betonwanden bloot kwam te liggen. De wanden zijn tot aan de wapening gesloopt, waarna we een grote constructieve ringbalk hebben gestort die de diepwandpanelen in het juiste verband brengt én houdt. Daarna is de grond 4-5 meter ontgraven en zijn van binnen naar buiten drie rijen strengankers aangebracht. Met deze ankers is voorkomen dat de wanden tijdens het verdere ontgraafproces naar binnen konden komen.”

Strengankers tot 70 meter

In totaal zijn 162 strengankers van 40 tot 70 meter aangebracht en afgespannen, vertelt Van der Vlies. “Zodra de ankers op spanning stonden, is de bouwkuip aangevuld met water. Vervolgens zijn meerdere werkpontons in het water gebouwd. Vanaf deze pontons en met behulp van onze graafmachines hebben we de kuip bijna 20 meter diep ontgraven.” 

380 buispalen

Daarna was het de beurt aan de funderingsmachines waarmee – in een waterdiepte van 20 meter – in totaal 380 geschroefde stalen buispalen met een lengte van 33 meter en een diameter van 60 centimeter zijn weggezet. De palen staan op circa 50 meter onder maaiveldniveau. “Het was een flinke uitdaging om deze palen op deze diepte en tot op de centimeter nauwkeurig weg te zetten”, aldus Van der Vlies. “Uniek voor deze operatie waren de ontwikkeling en het gebruik van de zogenaamde ‘Pile Cleaning Device’: een hulpconstructie die vooraf werd geplaatst om de juiste positie van de paal te garanderen. Bovendien zorgde deze hulpconstructie ervoor dat alle boorspoeling die wordt gebruikt om de palen op diepte te boren, op een juiste wijze wordt afgevoerd. Door de toepassing van de Pile Cleaning Device zijn alle paalkoppen keurig schoon opgeleverd en is een behoorlijke besparing op risicovolle duikwerkzaamheden gerealiseerd.” 

4.000 m3 onderwaterbeton in 24 uur

Na het aanbrengen van de palen is de putbodem opgeschoond. “Aansluitend is de put voorzien van circa 1,5 meter grondverbetering, in de vorm van een grove grindlaag”, aldus Van der Vlies. “Hier bovenop is in één etmaal ruim 4.000 m3 beton gestort. Hierdoor is onder water en op 20 meter diepte een 1,5 meter dikke betonvloer om de palen heen ontstaan, waarmee de kuip dicht was. Zodra alle beton voldoende was uitgehard, is de kuip leeggepompt. De 380 paalkoppen die door de vloer heen steken, worden op dit moment gesneld en afgestort met beton. Vervolgens gaan we verder met de realisatie van de bovenliggende betonvloer.”

Werken op Champions League niveau

“We werken in Petten op een nucleaire bouwsite”, benadrukt Van der Vlies. “Om buiten het nucleaire regime te kunnen werken, is ons werkterrein zorgvuldig afgeschermd van de in bedrijf zijnde reactor. Toch hebben we nog altijd te maken met een hoge securitylevel. Iedereen die het terrein wil betreden, moet zich legitimeren en alle bouwplaatsmedewerkers moeten beschikken over een VOG. De machines die we gebruiken, worden geregistreerd. Bovendien wordt erop toegezien dat alle machines na werktijd correct zijn afgesloten en de sleutels veilig zijn opgeborgen. In combinatie met de hoge milieueisen én funderingstechnische uitdagingen is dit geen Eerste Divisie, geen Eredivisie maar bouwen op Champions League niveau.”

Natura-2000 gebied 

Met de milieueisen doelt Van der Vlies op het Natura-2000 gebied waarin de PALLAS reactor wordt gebouwd. “Alle werkzaamheden worden conform de natuurvergunning uitgevoerd en het complete werkterrein is afgezet met amfibiehekken”, vertelt hij. “Voorafgaand aan onze werkzaamheden hebben ecologen alle fauna bovendien uit het werkterrein gehaald. Met behulp van geluidssignalen én een valkenier worden vogels tijdelijk uit het werkgebied geweerd en alle grondsoorten zijn uit voorzorg gescheiden afgegraven. Om uitspoeling of uitloging van eventuele verontreinigingen te voorkomen, zijn alle grondstromen tijdelijk afgeschermd met speciale folies en uitgebreid getest, waarna zij als schone bouwstof verwerkt konden worden.”

Eens in je leven

“Onze werkzaamheden spelen zich af in de zware grond”, besluit Van der Vlies. “In één kuip van 52.500 m3 komen tal van uitdagende technieken samen. Met diepwanden tot 35 meter diep, palen tot 50 meter diep die aangebracht worden vanaf het water en ankers van 70 meter lang zitten we echt op het randje van wat funderingstechnisch in Nederland gebruikelijk is. Dat maakt dit project ook ontzettend interessant. Een project als de PALLAS reactor maak je maar eens in je leven en we zijn ontzettend trots op onze bijdrage hieraan.”