De architect als innovator

Cepezed bestaat in 2024 vijftig jaar. Voor het Delftse architectenbureau is ruimtelijke en technische innovatie al sinds de oprichting het uitgangspunt. “We werken in Nederland vaak met beperkte budgetten; dat maakt creatief”, zegt medeoprichter en partner Jan Pesman (1951). “Met onze visie hebben wij aan de wieg gestaan van de doorbraak van modulaire bouwmethoden, prefab assemblage, circulariteit en gebruikersgericht ontwerpen.”

Cepezed schoot wortel aan de TU Delft; het bureau werd in 1973 opgericht door drie studenten bouwkunde, met als eerste opdracht een ontwerp voor geprefabriceerde badkamers. Naamgevers Michiel Cohen, Rob Zee en Jan Pesman zijn tijdens hun studie een bureau begonnen uit onvrede met de toenmalige bouwcultuur. De aspirant-ontwerpers vonden de toenmalige aannemerij te weinig innovatief, vertelt Pesman. “Er zou in onze ogen veel meer ‘droog’ kunnen worden gemonteerd op de bouwplaats.”

‘Lucht en ruimte’

De ontwerpen van cepezed ‘ademen lucht en ruimte’ qua opzet en indeling, waardoor materiaalgebruik wordt geminimaliseerd en de gebouwen flexibel inzetbaar zijn. Vindingrijk omgaan met architecturale bronnen is nog altijd de norm. De afgelopen halve eeuw heeft cepezed op basis van deze filosofie een breed portfolio opgebouwd en werden onder meer de A.J. Van Eyckprijs en Nationale Staalprijs gewonnen. “Wij hebben ooit een vrijstaande woningwetwoning ontworpen voor 50.000 gulden. Je zou wensen dat je meer budget tot je beschikking had, maar ik vond het heerlijk werken. De kunst zit hem in de beperking.”

Gebruiker centraal

“Ik benijd jonge architecten die voor zichzelf willen beginnen niet, als je ziet aan welke eisen een ontwerp tegenwoordig moet voldoen.“ Wij werken echter nog steeds met even groot plezier aan uitdagende utilitaire projecten als overheidspanden en Life Science-gebouwen.” De gebruiker staat op de eerste plaats en sleutelen aan ontwerpen geeft blijvende voldoening. “Goede wayfinding creëert rust in openbare gebouwen; daglicht zorgt voor een betere oriëntatie. Waarom zou een balie- of OK-medewerker in het kunstlicht moeten werken?”

Westraven

Op deze wijze werkt cepezed nu aan Rijkskantoorgebouw Westraven, de tweede herontwikkeling in twintig jaar tijd. Anno 2024 is opnieuw een verduurzamingsslag nodig en is de aard van het kantoorgebruik sterk veranderd. “Het aantal gebruikers is gegroeid, maar werkt niet altijd meer op locatie. Ons kantoor voor Microsoft op Schiphol, The Outlook, is volledig ingericht op ontmoeting. Verder ben ik erg trots op de bijdragen die wij hebben geleverd aan de modulaire bouw, met onder meer dedicated concepten voor rechtbanken en theaters die elders hergebruikt kunnen worden.”

Blijven vernieuwen

Innovatieve architectuur in dienst van het gebruik, de signatuur van een bureau dat bij de oprichting zijn tijd al vooruit was. “De door ons mede geïnitieerde industrialisatie is nog steeds aan de gang en circulair bouwen is de toekomst. Wij hebben altijd vernieuwd, en als dat niet aansloeg, deed ik het met eigen huizen”, zegt Pesman. “Eerst met een woning uit staal en sandwichpanelen – ik ben er nog steeds van overtuigd dat die bouwmethode kan doorbreken – en recentelijk een villa met zelfdragende panelen van geperst Rockwool. Natuurlijke bronnen worden steeds schaarser, van de grondstof basalt is er voldoende op aarde. En het huis is volledig gemonteerd op locatie.”