‘De toekomst van bouwen is hout’

In Amsterdam-West, direct achter de ‘Kolenkitkerk’, is half november een volledig houten gebouw voor de sociale huursector opgeleverd. De Houten Leeuw van woningcorporatie Stadgenoot biedt ruimte aan 53 compacte studioappartementen voor jonge starters, een gemeenschappelijke binnentuin, een leefgalerij en een uitdagende trap die uitnodigt tot ontmoeten en bewegen. Zowel tijdens het ontwerp als de bouw stonden de thema’s circulariteit, licht en ruimte centraal. Mede hierom is het complete gebouw opgetrokken uit Cross Laminated Timber (CLT), inclusief de wanden van het trappenhuis. CLT bestaat uit 99% hout en 1% ecologische lijm en is daarmee een uitermate duurzaam en circulair bouwmateriaal.

Met De Houten Leeuw heeft woningcorporatie Stadgenoot een bijzondere primeur in handen. Als eerste woningcorporatie in Amsterdam realiseerde zij namelijk een houten woongebouw voor de sociale huursector. De woningcorporatie werkte hiervoor samen met architectenbureau Heren 5 en gedelegeerd ontwikkelaar M.J. de Nijs en Zonen B.V. Het in houten hoogbouw gespecialiseerde Hamlet Design+Build Technology is verantwoordelijk voor het constructieve ontwerp van het houten casco en nam ook de realisatie voor haar rekening. In totaal is zo’n 760 m³ hout gebruikt in De Houten Leeuw, afkomstig uit duurzaam beheerde bossen in Oostenrijk.

Voorop in bouwen met hout

Houtbouw – en in het bijzonder bouwen met CLT – is een populaire maar ook nieuwe bouwmethodiek. Ontwikkelaars en aannemers moeten leren hoe zij in hout bouwen, omdat de eigenschappen van het materiaal verschillen. Hoe zit het bijvoorbeeld met trillingen, geluid en brandveiligheid? “Bij beton en staal komen deze gegevens na vele gerealiseerde projecten uit bestaande databases of digitale modellen”, weet projectleider Bart Arends. “Bij houtbouw echter zijn deze thema’s nog in ontwikkeling en nog niet bouwbreed gestandaardiseerd.” Een handschoen die M.J. de Nijs en Zonen B.V. al heel voortvarend heeft opgepakt met de realisatie van Hotel Jakarta in Amsterdam en woonproject Noorderlicht in Tuitjenhorn. “Ook bouwden wij drie proefwoningen voor project Woodstone in Heerhugowaard. Hierbij hebben wij diverse vloersystemen aangebracht en in samenwerking met TNO getest op geluidswaardes. Ook hebben wij nadrukkelijk gekeken naar circulariteit en economische haalbaarheid, op basis waarvan voor De Houten Leeuw is gekozen voor een vloeropbouw met CLT-platen, 10 cm schuimbeton, 3 cm Rockwool, 2 cm tackerplaat en 7 cm anhydriet. Waar het schuimbeton voor de gewenste massa zorgt, laat de Rockwool isolatie de dekvloer beter zweven. Dit komt de akoestiek in het gebouw flink ten goede.”

De gevels van De Houten Leeuw zijn opgebouwd uit HSB-elementen, die in de eigen timmerfabriek van M.J. de Nijs en Zonen B.V. zijn voorzien van kozijnen, beglazing en schilderwerk. Voor de gevelafwerking is gekozen voor een combinatie van hout en stucwerk.

Duurzaam, snel en Paris Proof

“Groot voordeel van hout is dat het een hernieuwbaar product is”, benadrukt Arends. “Hierdoor is er geen uitputting van kostbare grondstoffen. Bovendien heeft hout de eigenschap om CO₂ op te slaan. CLT is daarbij ook nog een zeer licht bouwmateriaal, waardoor aanzienlijk sneller gebouwd kan worden. In vergelijking met beton, hebben wij De Houten Leeuw 2 maanden sneller kunnen realiseren. In slechts 9 weken is het complete casco neergezet! In de voorbereidende fase hebben we diverse duurzaamheidsberekeningen uitgevoerd. Ook met betrekking tot de Paris Proof commitment. Hieruit bleek dat we – door de constructie van De Houten Leeuw uit te voeren in CLT – voor de komende jaren aan het Paris Proof CO₂-budget voldoen.”