UB UvA in afrondende fase: oplevering Q1 2025

De puntjes op de i, dat is wat er nog moet gebeuren aan de nieuwe Universiteitsbibliotheek in Amsterdam. Sinds medio 2021 werkt BINX Smartility aan de nieuwbouw, restauratie en unieke glazen kap die van het gebouw ‘een ontmoetingscentrum van internationale allure’ maken. Bouwkundig engineer Ivo Spilman vertelt over het complexe maar iconische project.

De lettergevel en atriumkap – de kenmerkende elementen van het project – kregen al uitvoerig aandacht in de media. Maar er zijn meer bijzondere elementen te benoemen, zegt Spilman. “De bibliotheek krijgt ruim 7,5 kilometer boekenplanken, verdeeld over 22 ruimtes van 4,5 meter hoog. Die worden opgedeeld met een ranke ophangconstructie om entresolvloeren te maken.” Een ander kenmerkend element is de Snijzaal. “Van origine was dit de Tweede Chirurgische kliniek, waar anatomieles werd gegeven. We zijn deze ruimte nu aan het restaureren naar de huidige maatstaven. De tribune was te krap om op te zitten: mensen zijn de afgelopen eeuwen langer geworden. Dus hebben we er, in samenspraak met restauratie-architect Van Stigt, een aantal balustrades tussenuit gehaald. De snijzaal behoudt zo zijn oorspronkelijke functie als presentatieruimte.” 

Achterhoekers in de hoofdstad

BINX Smartility heeft opdracht om de onderbouw af te bouwen en de bovenbouw, atriumkap en installaties (inclusief warmte-koudeopslag) te realiseren. “Sinds 2021 zijn we bij het project betrokken. Eerst pakten we de engineering van de atriumkap op: de constructie was het belangrijkste onderdeel van het project.” Waarom het Groenlose bedrijf er met de opdracht vandoor ging? Spilman benoemt de unieke oplossingen die BINX Smartility meebracht. “We hebben natuurlijk nagedacht over het logistieke verhaal. Dit project ligt op één van de meest onbereikbare plekken van Amsterdam, hartje oude stad.” Vanaf het noordelijke havengebied levert Zoev City de goederen per elektrische boot af aan de Grimburgwal, waar wordt gelost met een daarvoor speciaal ontworpen kraan en aanlegplaats. “Voor 95% van de materialen hoeven we daardoor maar 100 meter over de openbare weg naar de bouwplaats.” En die materialen, dat waren er nogal wat. “Om je een beeld te geven: in de ondersteuningssteiger zat 25.000 kuub steiger, dat was 380.000 kg aan steigermateriaal. Dat waren al 40 tot 45 boten. Nadat de atriumkap er op zat, moest die tijdelijke ondersteuningssteiger helemaal met de hand worden verwijderd. Dat demonteren nam zo’n 6 tot 8 weken in beslag.” 

Alternatieve installatie

Ook kwam BINX Smartility met een alternatief voor de luchtbehandelingskasten voor het Zusterhuis. “Met dit installatieconcept met Twin-coil principe heb je in de luchttoevoerkast geen groot warmtewiel nodig. Daarom konden de toevoerkasten lager zijn en pasten deze nog net onder de bestaande houten dakspanten. De retourkasten staan op een andere positie met meer vrije hoogte. Zo konden we de monumentale
kap behouden.”

Atriumkap uit Almelo 

De twee oude panden van de Universiteit, het Zusterhuis en de Klinieken worden met een glazen kap verbonden, waardoor een binnentuin ontstaat en de monumentale gevels intact blijven. In samenwerking met Buiting Staalbouw maakte BINX Smartility eerst een mock-up van de atriumkap. “Na beoordeling van de mock-up is  de hele kap in Almelo geprefabriceerd. Daarna werd deze in losse onderdelen naar Amsterdam vervoerd en daar in elkaar gelast.”

Afrondende fase

De beglazing zit erop, de goten zijn gedekt en de valbeveiliging is gemonteerd. Sinds afgelopen zomer wordt gewerkt aan de afbouw van het atrium, zoals de natuurstenen vloer op de begane grond en de akoestische beplating van de loopbruggen in de boomconstructie. In de eerste weken van de bouwvak stond nog één te nemen horde op de planning: de lianenconstructie die de hemelwaterafvoer van de atriumkap vormt. De 3D gewalste RVS buizen, met Pluvia binnenbuizen, vormen een soort ‘stop’ in de trechter die in een keer geplaatst moest worden. Toen was de kap echt waterdicht. “De productie was ook een uitdaging, zeker voor de walserij”, vertelt Spilman.

Oplevering in delen

Eind van dit jaar wordt het gebouw bouwkundig opgeleverd. “We zouden het dan ook installatietechnisch opleveren, maar we liepen vertraging op door de studentenprotesten. We konden onze bouwkeet niet eens in. Het inregelen en inbedrijfstellen van het gebouw wordt dus in Q1 van 2025 afgerond.”

“Dit is een once in a lifetime-project voor mij. Je kunt er niet anders dan enthousiast van worden: hier gaat elk technisch hart sneller van kloppen”, lacht Spilman.  

Bouwinfo

Opdrachtgever
Universiteit van Amsterdam


Architect
MVSA Architects (atriumkap en afbouw) en Buro van Stigt (restauratie)

Aannemer
BINX Smartility, Groenlo