Kauwgomballenfabriek: van verwaarloosd industrieterrein naar dynamische stadswijk

Toen NEXT architects in 2007 de eerste huurder werd van de voormalige Kauwgomballenfabriek in Amsterdam, hing de zoete geur nog in de gangen en plakte je nog vast aan de klevende vloer. Inmiddels is zij als huisarchitect betrokken bij de transformatie van de fabriek en denkt ze mee over de wijk daaromheen. “Het wordt een levendige woon- en werkwijk”, vertelt partner en eigenaar Marijn Schenk.

Wie foto’s van het terrein uit de jaren ’60 vergelijkt met nu, herkent het gebied bijna niet meer terug. Eén ding is nog wel hetzelfde: de Kauwgom­ballenfabriek vormt het hart van de wijk. Voor de rest heeft het stadsdeel een enorme facelift gekregen. “Na de oorlog brachten de Amerikanen en Canadezen kauwgom mee naar Europa”, vertelt Schenk. “Daar speelde het nieuwe bedrijf Maple Leaf handig op in. Ze produceerde kauwgom in alle soorten en maten. Later produceerde de fabriek ook nog Sportlife.” Toen de kauwgomballenproducent in 2003 de fabriek sloot, bleef er een triest gebouw over. “Het stond echt aan het rafelrandje van de stad destijds”, legt Schenk uit. “Zo’n plek waar het ’s avonds en ’s nachts onprettig was. Het was duidelijk dat er iets moest gebeuren met het oude complex.” De fabriek werd opgekocht en in 2007 kwamen er nieuwe huurders in, waarvan NEXT architects de eerste was. “Het was behoorlijk kaal, maar als architecten keken we daar natuurlijk doorheen. Dit kan wel wat worden, dachten we.”

Erfgoed combineren met nieuwbouw

NEXT architects werd de huisarchitect van de reformatie van het pand én ontwikkelde op eigen initiatief een visie op de nieuwe woonwijk daaromheen. “In 2012 dachten we al na over hoe we dit gebied konden transformeren van industriegebied met grote hallen tot een dynamische woon- en werkwijk. Daarbij zetten we vanaf het begin al heel sterk in op het behouden van erfgoed en de krachten die het pand al heeft, in combinatie met contrasterende en moderne nieuwbouw.” Toen ook de gemeente de transformatie van het gebied op de agenda zette, werd NEXT betrokken bij de ontwikkelvisie.

Inmiddels is het gebied flink in transformatie en ook de Kauwgomballenfabriek wordt uitgebreid. Bovenop de bestaande loods wordt een gebouw gebouwd en aan de voorkant komt nieuwe hoogbouw met verticale tuinen. Al met al wordt er zo’n 9.000 m2 extra kantoorruimte toegevoegd. “Transparantie is daarbij heel belangrijk, net als licht en lucht. Zo brengen we oud en nieuw dicht bij elkaar”, legt Schenk uit. “Een uitdaging daarbij is wel dat we zo duurzaam mogelijk willen bouwen, maar tegelijkertijd heel veel glas gebruiken.”

Ambitieus project

Voor de architecten van NEXT was dit een bijzonder project. “Het is heel speciaal om te zien hoe onze intuïtieve maquette van 2012 langzaam tot leven is gewekt en steeds meer vorm begint te krijgen. We zijn middenin dit project gevestigd, dus we zien dit gebied van heel dichtbij van kleur verschieten. Deze wijk is nu echt onderdeel van de stad geworden.” Dit ambitieuze project voegt op een hele slimme manier nieuwe lagen toe aan de stad, stelt Schenk. “En dat past perfect bij hoe wij als architecten over steden nadenken. Want zelfs in een bestaande stad of wijk kun je met nieuwe architectuur kwaliteit toevoegen. Zo zorg je voor een dynamische en beweeglijke stad, waarin het gezond en prettig wonen is.”